Həqiqət Gözəldirmi? Gözəllik həqiqəti varmı? Bəzən xatırlamaq faydalı olur ki, əbədi müdrikliyə gedən şeyin sadəcə təkrarlamağın bəxş etdiyi sarsılmaz təməl olmaya bilər.
Məsələn, John Keats’in Yunan Urnunda Ode’də görünən Həqiqət və Gözəllik tənliyini düşünün. Harvard Universitetinin professoru Marjorie Garberin 1999-cu ilin Kritik Sorğu jurnalında düşündürücü bir məqaləsi, Gözəllik və Həqiqətin təsadüfi tənliyinin yenidən araşdırılmasını təklif edir - ən azı populyar mediada və yerli mədəniyyətdə işləməsinin yolu məsələn, şəhərətrafı dəyərlərin dayaz satirası özünü təbrik edərək Gözəlliyin həyatdakı ən yüksək Həqiqət olduğunu elan edən bir filmi dəli kimi qiymətləndirən Amerika Gözəlliyində.)
Heç olmasa professor Garber ədəbi araşdırmalarda Keats'ın özü, Gözəllik ifadəsinin müəllifinin həqiqət, həqiqət gözəlliyi, bunu Hikmətin cəmlənməsi kimi və ya bir şəkildə istehza ilə ifadə edib etməməsi ilə bağlı uzun sürən bir mübahisəni yenidən açır.
Yəqin ki, ən azından qeyri-müəyyən bir şəkildə Yunan Urnunda Keats ’Ode’yi xatırlayırsınız. Söhbət, bir sənət simvolu, səth səhnələrində erotik təqib, dondurulmuş həsrət, təmənnasız cazibə, eşidilməmiş musiqi və icra olunmamış ritual qurbanlıqları təsvir edən bir urndan gedir.
Ancaq bu, sadəcə bir urna deyil, urna aid şeirə aid bir sənət simvolu oldu. The Well-Wrought Urn kitabının müəllifi Cleanth Brooks üçün 30-cu illərdə nəşr olunduqdan sonra yarım əsr ərzində son dərəcə təsirli olan şeiri təyin etmək cəhdi, urn şəkli, Brooks kimi şifahi bir şeirin nə olduğunu təcəssüm etdirir. 'həmkarı William Wimsatt bunu çağırdı. Bu, Herman Melville'nin dağılmış bir urna, Şaqqıltılı Villa haqqında şeirində cavab verdiyi bir obrazdır (Melville üçün həqiqət sındırılmış gözəllik, Tanrının qırıntılarıdır). Vladimir Nabokov, qırılmış bir urnanın bu şəklini qələmlə yazılmış bir kənar notada açıqlayır, Ada'nın tərkibi zamanı onu məşğul edirdi. (Bax Nabokov Arşivlerimdeki Nabokov essem, 24 Noyabr 1997).
Bir Yunan Urnunda Ode, Qərbin düşüncəsindəki həqiqətin və gözəllik cütlüyünün tez-tez müxalifətçi xarakterini, gözəlliyi həqiqətdən cazibədar bir yayındırma, gözəlliyi sevimli bir yalan, günaha təhrik etmək kimi görmək meyli ilə barışıq cəhdidir.
Keats ’Urn üzərindəki mübahisələr, məşhur final misrası üzərində dayanır. Çöldə təsvir olunan səhnələri təsvir edən və soruşan bir neçə misradan sonra səhnələrin dondurulmuş zərifliyini təəccübləndirərək oradakı fiqurları əbədi nəfəs alır və əbədi cavan saxlayır / Bütün nəfəs alan insan ehtirası çox yuxarıda olduqda, şair sonra urna müraciət edir özü:
... Soyuq Pastoral!
Bu nəsil qocalanda boşa gedəcək,
Sən başqa bəlaların ortasında qalacaqsan
Bizimkilərdən daha çox, dediyiniz insana dost
Gözəllik həqiqətdir, həqiqət gözəllik - hamısı budur
Siz yer üzündə bilirsiniz və bilməli olduğunuz hər şeyi bilirsiniz.
Dırnaq işarələrinə nəzər yetirin - Gözəllik ətrafındakılar həqiqət, həqiqət gözəlliyidir. Professor Garber'in Kritik Soruşmada yenidən açdığı mübahisələrin mərkəzində bunlar var. Bu surət redaktorları üçün əyləncəli olmalıdır - (Sitat İşarələri) adlı düşünülmüş bir hissənin bir hissəsidir. Nümayəndəçi Henry Hyde-nin kotirovka ilə doymuş Klintonun impiçment müraciətindən çağdaş ifadə sitatı və barmaq silkələyən havanın yüksəlməsi ilə ortaya çıxan suallar vasitəsi ilə 17-ci əsr İngilis dilindəki tırnak işarələrinin tərs vergül kimi mənşəli tipik mənşəyinə qədər olan bir inşa. sitat və həm istehza, həm də həqiqiliyi bildirmək üçün dırnaq işarələrindən istifadə etmə yollarımız.
Bunun ortasında, xanım Garber, İngilis ədəbiyyatında dırnaq işarələri üzərində bəlkə də ən məşhur və çətin mübahisələrə yenidən baxır, Gözəllik haqqındakı həqiqət, həqiqət gözəlliyi. Kim deyir? Keats? Qəsəbə? Dırnaq işarələri gözəllikdən sonra bitərsə - bu halda, son iki sətrin qalan hissəsi - Yəni budur / yer üzündə bildiyiniz və bilmək üçün lazım olan hər şey - urnun həqiqət tənliyi və bəlkə də istehzalı bir şərh; gözəllik? Gözəlliyi həqiqətdir, sitatların içərisində həqiqətin gözəlliyi, Keats özünü ən azından hisslərdən uzaqlaşdırır - tənqidi və ya istehzalı bir şəkildə araşdırır? Keats hətta gözəlliyin həqiqət olduğuna dair bir həqiqəti, həqiqəti inkar edə bilərmi?
Yoxsa bu potensial istehza yalnız səhv punktuasiya əsəridir, Keatsın heç vaxt nəzərdə tutmadığı dırnaq işarələrinin gec və səhv qoyulmasıdır? Bu, son iki sətrin hamısının urn tərəfindən səsləndirildiyi (istehzalı sitatların istifadəsinə ehtiyac olduğuna diqqət yetirin) deməkdir (əlbəttə ki, mütləq səssizdir və bu səbəbdən Keats tərəfindən səssizləşdirilmişdir). Hansı halda urnun özü həqiqət və gözəllik tənliyində istehzalı idi? Göyçəklik Gözəlliyin həqiqət olduğunu, mütləq son həqiqət olmadığını, bilmək istədiyin, yer üzündə dözə biləcəyin hər şeyi nəzərdə tuturdu? Keats və ya Keats 'urn daha çox şey bildiyindən bilmək lazım olduğunu söyləyir? Çünki Jack Nicholsonun dediyi kimi, həqiqəti idarə edə bilmirsən?
Dırnaq işarələrinin yerləşdirilməsi və bununla da şairin gözəlliyi bəxş etmək istədiyi dəyər həqiqəti bərabərliyi ilə bağlı sual, şeirin Keats əlyazmalarının qeyri-sabit tarixi ilə gündəmə gəldi.
Şeirin ilk üç transkriptində ümumiyyətlə dırnaq işarəsi yoxdur. Urn sayst, Gözəllik həqiqətdir, həqiqət gözəlliyi - bildiyiniz budur ... dırnaq içərisindəki ilk beş sözə yer vermədən. Sual, şeirlərin nəşr olunan son nəşrində Gözəllik ətrafına sitatlar əlavə olunduğundan, həqiqət gözəlliyidir və Keatsın özünün də bu son nəşri nəşr yolu ilə gördüyü deyilir. Problem, dırnaq işarələrinin əlavə edilməsinin Keats-ın etdiyi bir şey olub olmadığını, qəbul etdiyi bir redaktorun əlavə etdiyini və ya bunları özü də əlavə edib, etmədiyini dəqiq bilməməyimizlə çətinləşir. Gözəlliyin necə istədiyini yüngül, lakin vacib bir şəkildə nəzərdən keçirmək həqiqətdir ... özünü gözəllik-həqiqət aforizmindən uzaqlaşdıraraq götürülməlidir. Yoxsa düşündüyü daha açıq bir şey edirdi?
Ədəbiyyatda və incəsənətdə çox mənalı sualların həll olunmayan və ya həll olunmayan mətn və tarixi qeyri-müəyyənliklərdən asılı olduğu bu cür ədəbi mübahisələri sevirəm. Keats'ın tam şeirlərinin ən çox hörmət edilən son redaktoru Jack Stillinger, Keats 'Urn'un son iki sətrində Gözəlliyin kimin həqiqət olduğunu söylədiyinə qərar verməyə gəldikdə ən azı ən çox xatırlanan dörd imkan təklif edir: ) şairə oxucu, (2) şair urna, (3) şüşə qabdakı rəqəmlərə, (4) oxucuya urn. Buna əlavə edərdim: (5) oxucu ilə müqayisədə insana urn - oxucu urnun insana söyləməsini dinləyir, lakin mütləq adres deyil.
Lakin, cənab Stillinger əlavə etdi, qeyd etdiyi dörd imkan üçün də ciddi etirazlar qaldırıldı və bu dörd nəfər son iki sətirin hansı hissəsini düşünməli olduqda ortaya çıxan fəsadları danışmağa belə başlamırlar. Gözəllik həqiqət, həqiqət gözəllik hissəsi və ya son iki sətirdir - urna və ya şair tərəfindən kimə deyilir.
Yaxşı həqiqət və gözəllik haqqında həqiqət harada yalan danışır? Gözəllik həqiqət haqqında həqiqətdir, yoxsa həqiqət haqqında yalan? Gözəlliyin bəzəyi şübhəlidir, Şekspir Sonnet 70-də yazır. Gözəllik şübhəlidir, keçicidir, ləkələnmiş gül kimi xəstədir. Buna həqiqət kimi ibadət edən bir insandan, şairdən və ya urndan şübhələnməməliyikmi? Əslində şeirdə baş verənlər və həqiqət və gözəllik arasındakı əlaqə bir səviyyədə ironiya edilmək üçün nəzərdə tutulmayıbsa.
Marjorie Garber, əvvəllər bu səhifələrdə qeyd etdiyim parlaq bir iş olan John Keats-in Odes kitabının müəllifi Helen Vendler-dən suala dair konsensus müdrikliyi kimi xarakterizə etdiyini sitat gətirməklə başlayır. Xanım Vendler, son iki sətirdə bənzərsiz dəyərini şərh etmədən əvvəl şüara bənzər epiqrama [Gözəllik həqiqət, həqiqət gözəlliyi] xüsusi diqqət yetirən urnun danışdığını iddia edir. Ancaq şeirin bütün son cümləsi [Yaşlandıqda… ilə başlayır] peyğəmbərliyində urnun gələcək nəsillərə nə deyəcəyini danışan natiqin cümləsidir.
Professor Garber, həm professor Vendler, həm də Stillinger ilə qarışıq yerləşmiş olub olmadığı və son iki sətirdə danışan urn olması məsələsində mübahisələndirir. Dırnaq işarələri götürülərsə və ya genişləndirilərsə bunun nə demək ola biləcəyini və natiqin sitat gətirdikdən sonra urnun şüarını şərh edib-etməyəcəyini soruşur.
Bununla birlikdə qeyd etmək lazımdır ki, professor Vendlerdən sitat gətirdiyi hissə, adi adi müddəa təfsirinə və Keats ilə urnun etdiklərinin həqiqəti gözəllik kimi deyil, gözəlliyi yenidən təyin etdiyinə dair mübahisəsinə ədalət gətirmir. doğru olan kimi. Profesional həqiqət deyil, professor Vendler, məntiq yox, təmsilçilik həqiqətini, bir növ yüksək dəqiqlik kimi gözəlliyi vurğulayır.
Ancaq dəqiqlikdən danışan professor Garber, ən çox danışan nöqtəni, ehtimal ki, bir həqiqət və gözəllik açar sözlü lexis-nexis axtarışından topladığı zaman, aforizmin mədəniyyətimizin ortaq ifadəsi ilə yanlış şəkildə təqdim olunması və sui-istifadə edilməsini göstərir. bütün potensial qeyri-müəyyənliklər sadə düşüncəli birliyə çevrildi.
Budur onun gətirdiyi bəzi nümunələr:
İnsan növlərindəki beldən kalça rasionuna dair elmi hesabatdan:
Gözəllik, həqiqət və həqiqət gözəlliyidir, John Keats-dən sitat gətirək. Bəs gözəlliklə bağlı həqiqət nədir? Kişilərin qadın şəklində gözəl gördüklərini araşdıran bir araşdırma, gözəllik anlayışlarının Qərb təsirləri ilə qurulmamış və ya fitri bir istəkdən daha çox əlaqəli olduğunu göstərir.
Yeni İngiltərədəki payız bitkiləri haqqında bir məqalədən:
Gözəllik - həqiqət - həqiqət gözəlliyi - yer üzündə bildiyiniz və bilməyiniz üçün lazım olan hər şey budur.
- John Keats
İndiyə qədər New Hampshire-də bir neçə payızdan çox keçən hər kəs əyalətin payız bitkilərinin niyə bu qədər açıq rəngləndiyini bilir.
New York Times Arts and Leisure məqaləsində canlı performans qeydinin üstünlükləri barədə aparıcı cümlə:
John Keats-ə görə gözəllik həqiqətdir, əksinə. Bəzi səsyazma sənətçiləri bununla razılaşmırlar.
New York Times qəzetinin manşeti, Aralıq dənizi boyunca yeni bir İsrail estetikasına diqqət çəkərək:
Dünyəvi Yəhudi: Gözəllik həqiqətdir: Bilməli olduğunuz bütün qəşəng şey budur
Milli İncəsənət Fondu haqqında bir məqalənin başlığı:
Gözəllik həqiqətdir: İncəsənətin tərbiyəsində hökumətin rolu var
Los Angeles Times sütununun başlığı:
Gözəllik həqiqətdirsə, həqiqət gözəlliyidirsə, bu gün bilməyimiz lazım olan şey bu deyil: teleqenik nədir?
Və sonrakı inkişafları nəzərə alaraq, bir az istehza ilə, 1983-cü ildə New York Times-da yer alan bu açılış paraqrafı:
John Keats yazırdı ki, Gözəllik həqiqətdir, həqiqət gözəlliyi - yer üzündə bildiyiniz və bilməyiniz lazım olan hər şey budur. Ancaq yeni Miss America Vanessa Williams haqqında bilmək lazım olan yalnız bu mu?
Bu bir növ sabitliyi pozur, elə deyilmi, bütün bu həqiqət və gözəllik eyhamlarında və sonrakı nüsxədə gözəllik və həqiqət haqqında deyilənləri izləməyə çalışır.
Ancaq ümumiləşdirmək olarsa, hamısının Keats-in Supermodel Təfsiri adlandırıla biləcəyini qəbul etdiklərini söyləyə bilər: Gözəllik həqiqəti deyil, gözəlliyi həqiqəti müəyyənləşdirir. Gözəllik isə gözəllik və ya cəlbedicilik kimi təyin olunur.
Bu sitatların heç birində John Keats'ın heç vaxt gözəlliyin həqiqət olmadığını söylədiyini qəbul etməməyi bir kənara qoysaq - kimin nə qədər müəmmalılığa büründüyünü soruşursa - bütün bu sitatların ümumi (və səhv) şərtidir. gözəl doğru olmalıdır. Ya da, Fernando Saturday Night Live-da deyirdi: Gözəl görünməkdən yaxşı, balam.
Bəli, aforizmin Vogue gözəlliyindən çox İncəsənətin gözəlliyi ilə bağlı olduğunu mübahisə edə bilərsiniz. Şeirin və ya qabın Percy Bysshe Shelley'in İntellektual Gözəllik adlandırdığı şey üçün mübahisə etdiyi. Gözəllik deyil, Varlıq Gerçəyinə sədaqət. Ancaq sonra Claude Lanzmannın doqquz saat davam edən Holokost sənədli filmini, deyək ki, Shoah, gözəl adlandırmaq məcburiyyətində qalırsınız. Gözəllik yalnız həqiqətdir, əgər Pollyanna-iş yolu ilə yaradılışın, tarixin və insan təbiətinin gözəl olduğuna inanırsınızsa. Sənətsiz şəkildə çirkin olsalar?
Yenə də Supermodel Gözəllik Nəzəriyyəsi seçilən müdafiəçilərsiz deyil. 16-cı əsr şairi Edmund Spenser, Heavenly Beautie Hymne adlı kitabında dünya gözəlliyi - süpermodel gözəlliyi, stenoqrafiya deyə biləcəyimiz düşüncənin tamamilə rədd edilməməsi lazım olduğunu düşündüyünü iddia etdi, çünki bu, insanların qəlbini son dərəcə təhrik edə bilər:
… Özlərini yuxarı qaldırın,
Və qeyrətli təvazökar şeh şehini sevməyi öyrəndilər
Bu cənnət gözəlliyinin fəvvarəsi.
Əlbəttə ki, Spenser, dünyəvi gözəlliyin cəlbedici rolu barədə Platon görüşünü səsləndirir, bu da Sokratın əslində qədim Afinanın süpermodelləri olan gənc oğlan uşaqlarının ardınca getməsini səmərələşdirmək üçün istifadə edilmişdir.
Ancaq mənə elə gəlir ki, Keats-in Yunan Urnundakı Ode-dəki son sətirləri Hamletlə mübahisədən daha az Platonun əks-sədasıdır. Gözəlliyin həqiqət olması aforizmin, Hamlet və Ophelia'nın dürüstlük və gözəllik arasındakı əlaqə haqqında mübahisə etdikləri bir hissəyə açıq bir cavabdır.
Bu, ümumiyyətlə rahibə səhnəsi olaraq bilinəndə tək olmaq və ya olmamaqdan bir müddət sonra baş verən bir mübadilədir. Hamlet Ophelia'ya dürüst və ədalətli olsanız, dürüstlüyünüz gözəlliyiniz üçün heç bir söhbət etməyəcəyini söyləyir.
Gözəllik, ağam, dürüstlükdən daha yaxşı ticarətə sahib ola bilərmi? daha sonra Keatsian mövqeyinin nə olacağını soruşur.
Həqiqətən, Hamlet cavab verir, daha yaxşısı ola bilər, həqiqəti və gözəlliyi ayırmaq daha yaxşıdır, çünki gözəlliyin gücü dürüstlüyü dürüstlüyün özünə bənzər bir şeyə çevirə biləcəyindən daha çox dürüstlüyü bir şeyə çevirəcəkdir; bu nə vaxtsa bir paradoks idi, amma indi vaxt bunu sübut edir.
İki əsr keçir və John Keats bu paradoksu təkzib etmək, onu artıq bir paradoksla əvəz etmək üçün çalışır. Gözəllik dürüstlüyü dırnağa çevirmir; gözəllik dürüstlükdür. Həqiqət gözəlliyi doğrudur, gözəllik də həqiqəti gözəlləşdirir.
Bilmirəm, amma son vaxtlar Keat-dan çox, mübahisənin tərəfinə tərəf meyl etdiyimi görürəm. (Keatsın özü bu məsələdə bir az Hamlet olduğunu düşünsəm də.) Hiss edirəm ki, bəşəriyyət, kim bunu danışırsa, bizə söyləyərkən - yer üzündə bildiyiniz bu və bilməli olduğunuz hər şey. , bilmək üçün daha çox bir şey olduğunu, bilməməyinizdən daha yaxşı ola biləcəyini təklif edir, amma sadə tənlikdən kənara çıxan bir şey Gözəllik həqiqətdir, həqiqət gözəlliyi. Ümid edirəm ki, supermodellər bunu söylədiyim üçün üzülməyəcəklər.
